ज्ञानविनाको जीवन बेकार

संसार नबुझ्नेका लागि जेल समान हुन्छ। कसै गर्दा पनि सन्तुष्टि मिल्दैन। जीवन बुझाउने गुरु हो। जीवनमा सही गुरुको आवश्यकता पर्छ। त्यसैले प्राचीनकालदेखि नै गुरुलाई सम्मानपूर्वक विष्णु, ब्रह्मा, महेश्वरसँग तुलना गरिएको हो। हामीले परमात्मालाई पनि त गुरुकै कारणले चिनेका हुन्छौं, त्यसैले गुरु ईश्वरको प्रतिनिधि हुन्। त्यसैले मैले भन्ने गरेको छु, शिक्षक बन्ने रुचि र गुण भएका व्यक्तिमात्र शिक्षक बन्नुपर्छ। जसले गर्दा विद्यार्थीको हृदयमा विनम्रता पैदा हुन्छ। गुरुको सेवा गर्नुपर्छ। यहाँ गुरुको सेवा भन्नाले शारीरिक सेवा भन्न खोजिएको कदापी होइन। गुरुले दिएका कार्यलाई प्रेमपूर्वक सुरु गर्नु र राम्रोसँग सम्पन्न गर्नु हो। पितामाताले जन्म दिन्छन्, गुरुले ज्ञान दिन्छन्। ज्ञानविनाको जीवन बेकार हुन्छ। उत्तम शिष्य नै पछि ज्ञान पाएर गुरु हुनसक्छ। गुरु कस्तो हुनुपर्छ भन्ने चलन छ। तर गुरुको उमेर हेर्नु जरुरी छैन। उमेरले गुरु हुने होइन, ज्ञानले हो। गुरुले कहिलेकाहीँ हामीलाई तिरस्कार पनि गर्नुहुन्छ । तर आजकाल विद्यार्थीहरु गुरुले सानो गाली गर्दा पनि रिसाउँछन्। गुरुले हामीलाई जीवन बुझ्न सहयोग पुर्‍याएका हुन्छन्। हामीबाट अहंकार नाश भएको छ कि छैन भनेर गुरुले परीक्षा लिएको पनि हुनसक्छ। आजकल थुप्रै गुरु भेटिन्छन्, तर को सही, को गलत भनेर कसरी छुट्याउने त? सही गुरुसँग मोह हुँदैन। उसँग प्रेम हुन्छ। विद्यार्थी र भक्तहरुप्रति मात्र नभइ समस्त जीवजगतप्रति नै उसको प्रेम प्रवाहित भइरहेको हुन्छ। जुन व्यक्तिसँग दया र प्रेम हुँदैन, त्यो व्यक्ति गुरु हुन सक्दैन। आध्यात्मिक गुरुले नाम र प्रतिष्ठा खोज्दैनन्। उनीहरु नाम र दामका लागि नभएर आनन्दसाथ कल्याण र कर्म गर्दछन्। त्यसैले गुरु अति आवश्यक छ। असल गुरु नभएमा समाजमा नैतिक र आध्यात्मिक तत्वहरु हराएर जान्छ।